De verdwenen schepen van de dongeradelen

De tweemast Vissersnik, de tweemast Schokkeraak en de tweemast Blazeraak, drie scheepstypen gebruikt door de vissers van Wierum, Peasens en Moddergat oftewel de Dongeradelen, verdienen een betere plek in onze maritieme geschiedenis. Ze worden maar amper vermeld in de maritieme literatuur. Als ze worden vermeld is dat vaak nog in de opmerkingen. Deze drie schepen die alle drie hun basis hebben in een type schip (Snik, Schokker en Blazer) die wel een plek in onze maritieme geschiedenis hebben gekregen.
Toch zijn er eeuwen lang vissers geweest die met deze schepen hun dagelijks brood verdienden, er in weer en wind hun leven mee in de waagschaal stelden en er soms het leven bij in schoten. Zij lieten daarbij dierbaren achter, die niets anders konden doen dan hulpeloos, in storm en ontij op de zeedijk, wachten totdat het schip van hun mannen uit de storm te voorschijn kwam of totdat ze het verschrikkelijke nieuws kregen totdat het schip van hun mannen verloren was gegaan. De wanhoop die dat moet hebben gegeven. Ondanks dot alles waren deze mensen veerkrachtig genoeg om door te gaan. Door hun schepen te verbeteren zodat de risico's kleiner werden. Of door met een nieuw type schip te beginnen in de hoop dat de vangsten beter zouden worden waardoor hun families het beter zouden krijgen. Deze kleine hechte gemeenschap in het Noord-Oosten van Friesland waar het nieuws van de wereld maar mondjesmaat binnensijpelde en waar werkelijk grote rampen moesten gebeuren om de rest van het land er op te wijzen dat daar ook mensen woonden.

Dit boek gaat over de schepen die deze groep mensen gebruikte en ontwikkelde.
Het is geen gemakkelijke taak om de schepen in dit boek boven water te krijgen. Vooral de Visserssnik heeft zich diep in de waddenklei ingegraven en het vergt de nodige trekkracht om haar uit de klei te krijgen. Maar met behulp van informatie, voor een deel afkomstig vanuit de Duitse wadden, is er toch een goed beeld ontstaan. De Schokkeraak geeft minder moeite. Dit scheepstype is circa vijftig jaar jonger en mede daardoor is er een veelvoud aan informatie beschikbaar waaronder een geschreven bestek. Een wrak, gevonden in de Noordoostpolder, levert aanvullende informatie op. Van de Blazeraak is een aantal geschreven bestekken bewaard gebleven. Als we deze bestekken samen met de spaarzaam overgeleverde foto's bezien, kunnen we een goed beeld van dit scheepstype reconstrueren.

Ik hoop dat met dit boek deze drie scheepstypen en de mensen die er mee werkten hun plek in de maritieme geschiedenis krijgen die ze hebben verdiend. Hoewel er best wel parallellen te trekken zijn met de Nederlandse ontwikkelingen op dit gebied was het voor deze groep mensen toch een aparte eigenzinnige reis door 300 jaar maritieme ontwikkelingen. Een reis die drie mooie schepen aan onze geschiedenis toevoegde.