Eer en fortuin

Autobiografie van Gouverneur-Generaal James Loudon
James Loudon (1824-1900) was een van de bekendste landvoogden van voormalig Nederlands-Indië. Niet alleen om de bestuursmaatregelen die hij bewust nam, maar ook en vooral om de Atjeh-oorlog die hij onbedoeld ontketende.

Zijn autobiografie is een uiterst belangrijk document. Het onderscheidt zich van veel andere autobiografieën uit de negentiende eeuw door een heldere structuur, professionele onderbouwing met archiefstukken en een vlotte en geestige verteltrant. Het werpt een interessant licht op een snel veranderende politieke cultuur in Nederland en op de verwevenheid van de Nederlandse en Indische wereld. Dit levensverhaal vormt een uiterst rijke historische bron over de cultuur en het politieke, maar ook het alledaagse leven in het negentiende-eeuwse Nederland en in het voormalige Nederlands-Indië.

Loudons autobiografie valt op allerlei punten samen met en blijkt verrassend verweven te zijn met een algemeen onderwerp als de koloniale bestuurlijke cultuur en de Nederlandse politieke cultuur in de jaren 1860 en 1870. Hij beschrijft zijn jeugdjaren in Nederland en Indië, de vele zeereizen tussen Nederland en Indië die hij maakte en het studentenleven. Geleidelijk neemt in zijn verhaal zijn openbare leven een steeds grotere plaats in. Ook thema’s als de koloniale ambtelijke organisatie en coterievorming, de vorming van de sociale en politieke elites en hun ideeën voor de rechtvaardiging van hun positie en van het Nederlandse bewind over Indië worden aangeroerd.

James Loudon en zijn broers zijn een interessant concreet voorbeeld van een familie die zowel in Indië als in Nederland goede sociale, economische, bestuurlijke en politieke contacten opbouwde en voor hoge bestuursambten ingezet werd. James Loudon was in Nederlands-Indië actief als advocaat, suikerfabrikant en gouverneur-generaal, in Nederland onder andere als minister en commissaris van de koning.