Nooit meer terug naar dat land

In 1939 deed de universiteit van Harvard een oproep aan joden die net uit Duitsland waren geëmigreerd om hun ervaringen tijdens de Kristallnacht van 9 op 10 november 1938 op papier te zetten. Meer dan tweehonderdvijftig emigranten reageerden. Publicatie van hun verbijsterende verhalen werd toentertijd verhinderd door het uitbreken van de oorlog. Pas een paar jaar geleden kwamen de verhalen weer boven water – en konden ze alsnog worden gepubliceerd. Honderden joden kwamen in die ene nacht om het leven, dertigduizend werden er in gevangenissen en concentratiekampen voor korte of lange tijd opgesloten en mishandeld, tienduizenden verlieten na die nacht ijlings het land van hun vaderen en voorvaderen om aan een ongewisse toekomst elders te beginnen. De hier verzamelde verhalen over de brullende nazihordes, de openbare vernederingen, de onmenselijke toestanden in de overvolle cellen en kampen zijn allemaal even gruwelijk als aangrijpend.